មនុស្សប្រើដៃឆ្វេង, អ្នកដឹងអ្វីខ្លះពីពួកគាត់?
អ្នកអក្សរសាស្ត្របារាំង លោកហូណូរ៉េ ឌឺ បាល់ហ្សាក់ (Honore de Balzac) ធ្លាប់បានសរសេរសំបុត្រផ្ញើទៅមិត្តអ្នកអានស្រីម្នាក់ថា “ជម្រាបអ្នកស្រី ខ្ញុំសរសេរលិខិតនេះផ្ញើជូនអ្នកស្រី ដោយប្រអប់ដៃនៃបេះដូង !” ប្រអប់ដៃនៃបេះដូងមានន័យថាដៃឆ្វេង។ វិចិត្រករដ៏ល្បីឈ្មោះឡេអូណាត ឌឺ វ៉ាំងស៊ី (Leonard de Vinci), ប្រធានាធិបតីអាមេរិកប៊ីល គ្លីងតុន(Bill Clinton), ចន ម៉ាក់ អេនរ៉ូ(John Mc Enroe) កីឡាករវាយតិន្នីសដ៏ល្បីល្បាញជនជាតិអាមេរិក ហើយនិងមនុស្សរាប់លាននាក់ទៀតបានប្រើប្រាស់ដៃឆ្វេងក្នុងការ ចាប់ កាន់ បោះ គូរ ឬលេងកីឡា...ពួកគេមានចំនួនដល់ទៅ១៣ភាគរយនៃប្រជាជនទូទាំងពិភពលោក គឺជាចំនួនមួយមិនតិចតួចឡើយ ។
នៅដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ចំនួនអ្នកជំនាញប្រីដៃឆ្វេងមានប្រមាណតែ៣ភាគរយប៉ុណ្ណោះ និងមានមនុស្សជាច្រើនត្រូវលាក់លៀម “ទម្លាប់”នេះ ។ ដោយសារសម្ពាធសង្គម ពួកគេត្រូវព្យាយាមទម្លាប់កាន់ស្លាបប៉ាកា ប៊ិកដោយដៃស្តាំវិញ ។ កាលសម័យនោះ គេមានតែផ្លូវ២ប៉ុណ្ណោះគឺ៖ ខិតខំលាក់បាំង ឬក៏កែប្រែជាបន្ទាន់ តាំងពីតូចចំពោះ “ទម្លាប់អាក្រក់”នេះ ។
ទ្រឹស្តីវិទ្យាសាស្ត្រក្លែងក្លាយ“ ប្រកាន់”ថា អ្នកជំនាញប្រីដៃឆ្វេងសម្បូរចំណុចខ្វះខាតដូចជាប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ ត្រូវខូច ខ្វះភាពឈ្លាសវៃ មាននិន្នាការប្រមឹក សរសៃប្រសាទខ្សោយ ស្រឡាញ់ភទដូចគ្នា និងជា...មេចោរជាដើម ! ដៃឆ្វេងដែលស្ទាត់ជំនាញរបស់គេបានត្រូវសម្គាល់ថា ជា...ដៃបិសាច !
ចំពោះជនជាតិក្រិក សត្វស្លាបមួយហើរទៅខាងឆ្វេងជាប្រផ្នូលអាក្រក់ៗ ! ពាក្យSinister (អន្តរាយ)ផ្តើមចេញពីពាក្យ Sinister នៃភាសាឡាតាំងមានន័យថាខាងឆ្វេង ! សព្វថៃ្ងក៏ដូច្នេះដែរ គេប្រើ ដៃស្តាំដើម្បីសច្ចាប្រណិធាន,ធ្វើសញ្ញាគោរពព្រះជាម្ចាស់ ឬការគោរពតាមបែបយោធា ។ ពេលជួបនឹងថៃ្ងស៊យនោះ គឺមកពីពេលភ្ញាក់ឡើងបានលើកជើងឆ្វេងមុន ! តើការជំនាញប្រីដៃឆ្វេងជាប្រការធម្មតាឬទេ ? ចូរពិនិត្យមើលអាកប្បកិរិយារបស់ប្រភេទសត្វមានដោះយើងឃើញថា៥០ភាគរយ នៃសត្វឆ្មា កណ្តុរ ឬស្វា ប្រើជើងឆ្វេងច្រើនជាង ជើងស្តាំ !។ ផ្តើមពីនោះគេគិតថា ដោយមិនគិតដល់ឥទ្ធិពលវប្បធម៌ និងការអប់រំ ពួកវាក៏ដូចជាមនុស្សដែរ ។ ក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០ បណ្តាសង្គមវិទូ នឹងចិត្តវិទូផ្សព្វផ្សាយគំនិតនេះ ហើយនិយាយច្បាស់ថា ការប្រើដៃឆ្វេង គឺដោយសារទម្លាប់ឆ្លងកាត់សម័យកាលច្រើនមកហើយ ។ ដើម្បីការពារបេះដូង ទាហានប្រយុទ្ធជំនាន់បុរាណកាន់ខែលដៃឆ្វេង ។ ម្តាយបីកូនក៏ប្រើដៃឆ្វេងដែរ ពេលនោះដៃស្តាំត្រូវទុក នៅទំនេរសម្រាប់ធ្វើការងារផ្សេងៗទៀត ។ ទ្រឹស្តីនេះល្អណាស់ តែមិនរីកចម្រើនទេ ។
ប្រហែលជាតាំងពីចាប់ផ្តើមដំបូងម្លេះ អំបូរមនុស្សអូម៉ូ សាព្យាង (Homo Sapiens)មាននិន្នាការលម្អៀងទៅរកខាងស្តាំ។ភស្តុតាងជាច្រើនបញ្ជាក់ ឱ្យឃើញថា ការប្រើដៃឆ្វេងជាការកម្រណាស់ ។ វាមានចំនួនតិចដែលមិនបានធ្វើឲ្យវិទ្យាសាស្ត្រនិងវេជ្ជសាស្ត្រ យកចិត្តទុកដាក់ចាប់អារម្មណ៍ឡើយ រហូតដល់ទសវត្សរ៍១៩៦០ ទើបបណ្តាអ្នកប្រាជ្ញ បានចាប់ផ្តើមងាកមក “គិតគូរ” ។ ដំបូងបង្អស់គឺជាតិពន្ធុវិទូ (អ្នកស្រាវជ្រាវខាងពូជពង្ស)ចោទសួរថាតើៈការជំនាញប្រីដៃឆ្វេងមក អំពីពូជឬ ?
តាមស្ថិតិក្មេងដែលមានឪពុកម្តាយជំនាញប្រីដៃ ឆ្វេងនោះ នឹង “សំណាង”២,៥ដង...ជាងជំនាញប្រីដៃស្តាំ ។ តើនេះពិតជាបញ្ហាខ្សែលោហិតឬ ?ជក ដែលឡាតូឡាស (Georges Dellatolas)នៃវិទ្យាស្ថាន ស្រាវជ្រាវ INSERM បានស្រាវជ្រាវលើកុមារ១.០០០នាក់ នៅវ័យពី៣-៦ឆ្នាំ ហើយឱ្យដឹងថា“និន្នាការលម្អៀងចំពោះដៃម្ខាង មិនប្រាកដជាកំណត់នៅពេលកើតមកភ្លាមទេ ។ ធម្មតាមុនអាយុ៣ឆ្នាំឬជួនកាល៦ឆ្នាំ និន្នាការនេះមិនច្បាស់លាស់ទេ ។ ចំនួនកុមារ៣ភាគរយ ដែលជំនាញប្រើដៃឆ្វេងត្រូវបានគេតាមដានសង្កេតឃើញថា បានផ្ទេរមកប្រើដៃស្តាំវិញក្នុងអំឡុងអាយុពី៣-៦ឆ្នាំ ។ ឥទ្ធិពលនៃបរិស្ថានសំខាន់ខ្លាំងណាស់ តែមិនទាន់ច្បាស់ប្រាកដថាប៉ុន្មានឡើយ” ។
ក្នុងពេលនោះ បណ្តាអ្នកជំនាញខាងសរសៃប្រសាទនិងជីវវិទូចាប់អារម្មណ៍ដល់ខួរក្បាល ។ ខួរក្បាល មនុស្សចែកចេញជា២ចំណែក ដែលបញ្ជាការរាល់សកម្មភាពរបស់រាងកាយ ។ សាច់ដុំ នីមួយៗដែលស្ថិតនៅម្ខាងធ្វើសកម្មភាពតាមការបញ្ជារបស់ខួរក្បាលម្ខាង ទៀត ឧទាហរណ៍ ចលនាកម្រើកម្រាមជើងខាងស្តាំ គឺអាស្រ័យដោយចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេងបញ្ជា ។ ប៉ុន្តែមនុស្សខុសអំពីស្វា ដោយសារមានភាសា ។ បណ្តាអ្នកស្រាវជ្រាវជឿថា រយៈពេលបញ្ជា ដៃរបស់មនុស្សមានពាក់ព័ន្ធដល់ភាសា ។ តាមវិធីណា? ខួរក្បាលទាំងសងខាងធ្វើការក្នុងពេលស្រោមខួរកម្រើកតែម្ខាងៗ មានផ្នែក “ជំនាញដាយឡែក”មួយយ៉ាងច្បាស់លាស់ ដូច្នេះខួរក្បាលខាងស្តាំមានភារកិច្ចវិភាគរូបភាពទាំងឡាយ សម្គាល់រង្វង់មុខ ចងចាំសូរស័ព្ទ និងយល់បទភ្លេង ខួរក្បាលខាងឆ្វេងបញ្ជាសំណើច ដោះស្រាយរាល់បញ្ហាសមស្រប ។ វាក៏មានភារកិច្ចពិសេស ប្រែក្លាយ សូរស័ព្ទមកជាសម្តីយល់បាន សំឡេងនិយាយ ។ចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេងជា “អគ្គបញ្ជាការ”នៃសកម្ម ភាពទាំងឡាយរបស់ខួរក្បាលដូចជាការអាននិងការសរសេរ ។ គួរចាំថា វាក៏បញ្ជាជើង ដៃខាងស្តាំដែរ ។ ដោយហេតុនេះហើយ បានជាមនុស្សជាតិភាគច្រើនកាន់ស្លាបប៉ាកកា ប៊ិកដោយដៃស្តាំ ។ តាមទ្រឹស្តីនេះគេ បញ្ជាក់បានថា អ្នកជំនាញប្រីដៃឆ្វេង គឺដោយសារចំណែកខួរក្បាលខាងស្តាំបានបញ្ជាផ្នែកភាសា ។ ហេតុការណ៍នឹង “ល្អប្រសើរ”បើសិនអ្នកដែលប្រើដៃឆ្វេងទាំងអស់គឺដោយសារដូច្នេះនោះ ។ តែមិនមែនទេ ! ៦០ភាគរយអ្នកដែលជំនាញប្រីដៃឆ្វេងដូចជាដៃស្តាំ សុទ្ធតែមកពី “ចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេង”បញ្ជាទាំងអស់ ។ ដូច្នេះក្នុងពេលជំនាញប្រើដៃឆ្វេង ក្រៅពីមានចំណែកខួរក្បាលទាំងពីរ សហការបញ្ជាដឹកនាំ, តើនៅមានអ្វីមួយផ្សេងទៀតទេ ?
តើខួររបស់ អ្នកជំនាញប្រីដៃឆ្វេងមានចំណុចអ្វីខុសប្លែកទេ ? ឆ្នាំ១៩៦៨ ជីវវិទូជនជាតិអាមេរិក ន័រមែន ហ្គើស្គ៍វីន(Norman Guerschwind) បានធ្វើការវះកាត់ខួរក្បាលមនុស្សចំនួន១០០ ដោយត្រាំនៅក្នុងសារជាតិហ្វ័រម៉ុល (Formol)ហើយសង្កេតមើលសញ្ញាពិសេសPlanum Temporal ដែលជាចំណុចតូចមួយ ស្ថិតនៅក្នុងមណ្ឌលយល់បានភាសា នៅចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេងរបស់អ្នកជំនាញប្រើដៃស្តាំ ឃើញថាវាមានទំហំធំជាងចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេង ។ ចំពោះអ្នកជំនាញប្រើដៃឆ្វេង ចំណែកទាំងពីរនេះស្មើគ្នា ។ ការស្មើគ្នានេះសបញ្ជាក់ថា អ្នកជំនាញប្រីដៃឆ្វេង គ្មានចំណែកជំនាញបញ្ជាភាសា។ តាមពិតពួកគេភាគច្រើនជំនាញដៃទាំងពីរ ។ ឧទាហរណ៍វិចិត្រករដូមេនិក(Dominique) កាន់ស្លាបប៉ាកាដោយដៃឆ្វេង តែកាន់កន្ត្រៃ កាំបិត...ដោយដៃស្តាំ ។ តារាឯកកំប្លែងឆាលី ឆាប្លាំង-សាកឡូ (Charlie Chaplin) កាន់ឈើច្រត់ដៃស្តាំ តែបែរជាលើកមួកគោរពមិត្តភក្តិដោយដៃឆ្វេង ។
បុព្វបុរសក្នុងក្រុមកាយឫទ្ធិរ៉ូប៊ើត បាឌែន ផូវែល (Robert S.S Baden Powell) ឃើញកុមារជំនាញប្រើដៃឆ្វេងអាចប្រើប្រាស់ម្រាមដៃទាំងសងខាងបាន ស្ទាត់ជំនាញ្ញ ក៏បានទូន្មានឪពុក ម្តាយបង្ខំឱ្យសិស្ស ដែលជំនាញប្រើដៃស្តាំ ត្រូវហាត់តាម ។ ឥតប្រយោជន៍ ! ពួកវាធ្វើមិនបានឡើយ ។ លទ្ធភាពរបស់អ្នកជំនាញប្រើដៃស្តាំមានកំណត់ណាស់ ។ ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនខែ អ្នកកាសែតសេស៊ីល (Cecile) ព្យាយាមហាត់សរសេរដៃឆ្វេង និយាយថា “ខ្ញុំព្យាយាមអស់រាប់ម៉ោង តែអក្សរសរសេរនៅតែឃើញដូចក្តាមវារអ៊ីចឹង គ្មានការជឿនលឿនបន្តិចណាសោះ !”
លក្ខណៈពិសេសមួយទៀតរបស់ អ្នកជំនាញប្រើដៃឆ្វេងគឺ៖ ចំណែកខួរក្បាលទាំងសងខាងមានបន្ទុកផ្សេងគ្នា តែបែរជាធ្វើសកម្មភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាអស្ចារ្យ ។ មូលហេតុគឺសរសៃ ប្រសាទភ្ជាប់ទៅខួរក្បាលដែលមានភារកិច្ចទំនាក់ទំនង របស់អ្នកជំនាញប្រើដៃឆ្វេងមានកំរាស់ក្រាស់ណាស់។ តំណភ្ជាប់នេះផ្តល់ព័ត៌មានទៅមករហ័សជាង ។ ឧទាហរណ៍ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាធរណីមាត្រមួយ ចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេងរាវរកដំណោះស្រាយទាំងឡាយសមស្រប ហើយកំណត់ការគិតគូរ ក្នុងពេលចំណែកខួរក្បាលខាងស្តាំ វិភាគរូបរាងទាំងឡាយ ។
អាស្រ័យហេតុនេះ មិនមែនជាការចៃដន្យទេ ដែលមានស្ថាបត្យករជាច្រើនជំនាញប្រើដៃឆ្វេង ។ ប្រហែលគ្នានេះដែរ បើមានការប្រកួតជាវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្រណា មានអ្នកជំនាញប្រើដៃឆ្វេង ប្រហែល ជានៅក្នុងពេលប្រកួតនោះ ពួកគេមិនសូវជ្រួលច្របល់ដូចគូប្រកួតរបស់គេទេ ។ មូលហេតុ គឺចំណែកខួរក្បាលខាងស្តាំជំនាញខាងវិភាគរាល់ចលនាប្រែប្រួលនិង រូបភាព បានផ្តល់ព័ត៌មានពីព្រឹត្តិការណ៍ភ្លាមៗទៅឱ្យចំណែកខួរក្បាលខាងឆ្វេង ។ លទ្ធផល គឺគេប៉ាន់ស្មានបានមុនពីចលនារបស់គូបដិបក្ខ ហើយមានប្រតិកម្មរហ័សជាង ។ ដូច្នេះតើអ្នក ជំនាញប្រើដៃឆ្វេងជាមនុស្សមានសុភមង្គលឬ?
មីសែល អាន ឌុយរ៉េ(Michel Ange Durer)ដែលជាវិចិត្រករ ក៏ដូចជាជាងចម្លាក់ដ៏ល្បីល្បាញផ្សេងទៀតដែរ មិនមែនព្រោះតែគុណវិបត្តិនេះ ធ្វើឱ្យចុះខ្សោយទេពកោសល្យរបស់ពួកគេឡើយ ។ មនុស្សមួយចំនួនដូចជា Leonard de Vinci នៅមានមោទនភាព ដោយសារភាព “ខុសគេ”របស់ខ្លួនថែមទៀតផង ។ ឧទាហរណ៍ គាត់ចូលចិត្តសរសេរអក្សរបញ្ច្រាសនៅលើកញ្ចក់ណាស់ ។ តាមការស្រាវជ្រាវមួយនិយាយថា អ្នកជំនាញប្រើដៃឆ្វេងងាយមានគ្រោះថ្នាក់ និងស្លាប់ដោយចៃដន្យណាស់ ប៉ុន្តែក៏មិនខ្វះភស្តុតាងបានបញ្ជាក់ប្រការផ្ទុយមកវិញដែរ ។ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវ័យមនុស្សនៅអាមេរិក ប្រកាសផ្សាយកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននេះថាតាមការត្រួតពិនិត្យមួយ ចំណែកស្លាប់ដាច់ខាតរបស់អ្នកប្រើដៃឆ្វេង និងអ្នកប្រើដៃស្តាំមានដូចគ្នា ។ នៅប្រទេសបារាំង ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់Georges Dellatolas តាមរយៈមនុស្ស៩.០០០នាក់ ពីអាយុ១៧ដល់២៥ឆ្នាំ បានឈានទៅធ្វើការសន្និដ្ឋានដូចតទៅ “មនុស្សជំនាញប្រើដៃឆ្វេងគ្មានគ្រោះថ្នាក់ និងមានជំងឺធ្ងន់ជាងមនុស្សធម្មតាទេ ។ គ្មានអ្វីបញ្ជាក់ថា ក្មេងដែលជំនាញប្រើដៃឆ្វេងជួបប្រទះការលំបាកក្នុងការរៀនអាន និងសរសេរឡើយ” ។
ជាយូរមកហើយ គេជឿថាលទ្ធផលរៀនខ្សោយ និងការជំនាញប្រើដៃឆ្វេង មានទំនាក់ទំនងគ្នា ។ តាមពិតចំណែកPlanum Temporalរបស់មនុស្សទាំងពីរប្រភេទនេះសុទ្ធតែមានសមប្បមាណ(Symetrie) តាមរយៈចំណែកខួរក្បាលទាំងសងខាង ។ ក្មេងរៀនល្ងង់ គឺដោយសារកត្តាចិត្តសាស្ត្របង្កឡើង តែគេបែរជាប្រញាប់សន្និដ្ឋានបញ្ចូលក្នុងក្រុមតែមួយ ។
ក្នុង ជីវភាពប្រចាំថៃ្ងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ សុទ្ធតែតម្រូវតាមអ្នកជំនាញប្រើដៃស្តាំទាំងអស់ ហើយ “ព្រងើយ” ចំពោះអ្នកប្រើដៃឆ្វេង ។ ការសរសេរចាប់ផ្តើមពីឆ្វេងទៅស្តាំ ក៏ធ្វើឱ្យគេមិនសូវស្រួលដែរ ។ តាមអ្នកជំនាញការប្រការនោះ “មិនសំខាន់” ទេ ! ព្រោះក្នុងខឿនអារ្យធម៌ជាច្រើនអក្សរបានសរសេរពីស្តាំមក ឆ្វេង ។ ក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញប្រើដៃស្តាំក៏មានអ្នក “ចុងប៉ូច”គេដូចតែគ្នាដែរ ។ ម្យ៉ាងទៀត លទ្ធភាពសម្របសម្រួលរបស់មនុស្សគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលណាស់ ។ ពេលត្រូវរស់នៅជាមួយនឹងអ្នកប្រើដៃស្តាំតាំងពីតូចមក អ្នកជំនាញប្រើដៃឆ្វេងត្រូវព្យាយាមសម្របសម្រួល តាំងពីសម្ភារៈដល់ស្មារតីទាំងពីរ “បក្ស” សុទ្ធតែគ្មានអ្វីលើសខ្វះគ្នាទេ ទោះបីពិតជាមានការខុសប្លែកគ្នាក្តី ហើយការខុសប្លែកគ្នាដែលនិយាយខាងលើ គ្រាន់តែជារបស់មនុស្សភាគតិចប៉ុណ្ណោះ ចំណែកក្រៅពីនោះគ្មានអ្វីគួរឱ្យកត់សម្គាល់ឡើយ ។
ប្រការចម្លែក មួយទៀតគឺ៖ មនុស្សយើងម្នាក់ៗតែងជំនាញជើងម្ខាង ភ្នែកម្ខាង ហើយមនុស្សជាតិ២០ភាគរយ ពេលជំនាញប្រើជើងឆ្វេង បានបន្ថែមការជំនាញដៃស្តាំទៀត មនុស្ស៣០ភាគរយផ្សេងទៀត ពេលជំនាញប្រើជើងឆ្វេង បែរជាជំនាញភ្នែកស្តាំ ! អាថ៌កំបាំងនេះ បើសិនដោះស្រាយបាននឹងនាំឱ្យយើងដឹងពីប្រការផ្សេងច្រើនទៀត ៕ (តាមឯកសារចម្រុះ)
